W trakcie ostatnich tygodni Prabhupada, odwiedził go Narajana Maharaj. Prabhupad powiedział mu, że Bhaktisiddhanta Sarasvati „powiedział, że mamy nauczać w Europie, Ameryce. To było jego pragnienie. A innym jego pragnieniem było, abyśmy w nauczaniu wszyscy działali razem.” Narajana Maharaj powiedział: „Tak, zgadza się.” Wtedy Prabhupad ponownie wyraził swoje życzenie, aby zwolennicy Bhaktisiddhanty działali razem. Poprosił też swoich braci duchowych o wybaczenie. Następnie poprosił Narajana Maharaja, aby ceremonie po odejściu Prabhupada odbyły się pod jego kierunkiem. Narajan Maharaj powiedział też, że wszystko, co Prabhupad stworzył, powinno być chronione i przyrzekł swoją pomoc. (Prabhupada-lilamrita, tom VI, str.399-400) 

Także inni bracia duchowi Prabhupada odwiedzali go. Pewnego dnia wokół łóżka Prabhupada zgromadziło się ich dwudziestu. Prabhupad powtórzył swoją prośbę o wybaczenie mu jakichkolwiek obraz, jakie mógł popełnić. Powiedział: „Na całym świecie jest piękne pole do głoszenia Świadomości Kryszny. Nie dbałem, czy odniosę sukces, czy nie. Ludzie chcą [ją-tłum] przyjmować. Wszyscy przyjmują. Jeśli będziemy nauczać wspólnie, spełni się to, co powiedział Mahaprabhu.”Prabhupad powiedział: „Wybaczcie mi moje wszystkie obrazy. Stałem się dumny z mojego bogactwa.” Puri Maharaj odrzekł; „Nie, nigdy nie stałeś się dumny. Kiedy zacząłeś swoją misję, bogactwo i sukces szły za tobą. To było błogosławieństwo Śri Ćajtanji Mahaprabhu i Śri Kryszny. Nie ma żadnej kwestii, żebyś popełniał obrazy… Uratowałeś/zbawiłeś miliony ludzi na całym świecie.” Inni bracia duchowi Prabhupada powiedzieli: „Jesteś wiecznym przywódcą. Rządzisz nami, prowadzisz nas, i karcisz nas.” (Prabhupada-lilamrita, tom VI, str.415-416)

Niektórzy sugerują, że obecna polityka ISKCON-u wobec Gaudija Math powinna być oparta na jednostronnej interpretacji tych wymian między Prabhupadem a jego braćmi duchowymi. Powstaje z tego implikacja, że Prabhupad naprawdę popełniał obrazy, a jego bracia duchowi mu wybaczyli. A także, że teraz uczniowie Prabhupada powinni być gotowi zapomnieć wszystko, co Prabhupad powiedział im o Gaudija Math oraz swoich braciach duchowych, i wobec braku Prabhupada, przyjąć ich jako kwalifikowanych do prowadzenia ich, indywidualnie, jak i zbiorowo. Jednak ja nie widzę tego jako najlepszego sposobu rozumienia tych ostatnich kontaktów [wymian]. Przez całe swoje życie Prabhupad był serdeczny w osobistych kontaktach. Odwiedzał ich matha, zapraszał ich do swoich świątyń w Indiach. Przy tych okazjach zawsze okazywał ich właściwy szacunek oraz, odpowiednio do okoliczności, miały miejsce serdeczne kontakty. Oni byli jego braćmi duchowymi i on ich kochał i szanował, ale jednocześnie bardzo realistycznie widział ich wady i porażki. To nie powinno dziwić. Jako członek ISKCON-u, czasami spotykam [moich-tłum] braci duchowych, którzy nie spełnili oczekiwań Śrila Prabhupada. Wiem to, ale jednocześnie rozumiem, że nawet w swojej obecnej sytuacji oni wciąż są uczniami Prabhupada. Wiem, że on doceniał ich służbę. Mogę się do nich odnosić serdecznie i z szacunkiem, ale jednocześnie być świadom ich wad. 

Jeśli przyjrzymy się stwierdzeniom Prabhupada z 1977r o Gaudija Math oraz jego braciach duchowych, widzimy, że nie zmienił on swojej podstawowej opinii o nich. Dlatego sądzę, że ostatnie osobiste wymiany nie różnią się zasadniczo od innych osobistych kontaktów, jakie z nimi miał. Zawsze był wobec nich serdeczny. Zawsze był gotowy z nimi współpracować, na zasadach, jakie podał. I zawsze był świadom ich wad, oraz tego, jak jego uczniowie powinni się wobec nich zachowywać.Innym podejściem jest to, że większość osobistości z Gaudija Math, o których Prabhupad mówił, już nie żyją. To oczywiście prawda, ale różnice między nimi nie były jedynie osobiste, lecz opierały się na zasadniczych działaniach, przyjmowanych zasadach instytucjonalnych, oraz na postawach. Prawdą jest oczywiście, że stwierdzenia, jakie Prabhupad wygłosił w stosunku do nieżyjących osobistości Gaudija Math, nie mają automatycznego zastosowania do ich następców. Jednak powinny one mieć zastosowanie w takim stopniu, w jakim ci następcy przejawiają te same działania, postawy i linie instytucjonalne, jakie przejawiali ich poprzednicy. 

1. trwająca niemożność zjednoczenia różnych Gaudija Math dla dynamicznego nauczania, w ramach prawdziwego kolektywnego systemu władzy, 

2. mierne wyniki nauczania w istniejących teraz organizacjach, 

3. postawy wyższości wobec Prabhupada, manifestujące się na przykład w podejściu, że Prabhupad dał podstawy, a teraz guru z Gaudija Math dają zaawansowane nauki, 

4. wywrotowe linie działania wobec autorytetu i nauczania ISKCON-u, takie jak agitowanie/zabieganie o uczniów wśród członków ISKCON-u. 

Tak czy owak, jeśli z tych ostatnich stwierdzeń [Prabhupada-tłum] chcemy robić wielką sprawę, to powinniśmy też przyjrzeć się stwierdzeniom braci duchowych Prabhupada, że nie popełniał on obraz, i że jest on wiecznym przywódcą wszystkich jego braci duchowych z Gaudija Math, którego rolą jest im przewodzić, prowadzić i karcić. Rozumiałbym to tak, że oni sami, lub ich obecni reprezentanci w Gaudija Math powinni kierować się naukami, poleceniami i pragnieniami Śrila Prabhupada i stać się częścią narzędzia misjonarskiego, jakie stworzył. Powinni dostosować swoje nauki do jego nauk, swoje praktyczne nauki do jego, i ich instytucje do jego instytucji.Inną kwestią do rozważenia jest fakt, że w swoim testamencie, Prabhupad wskazał swoich uczniów na powierników i zarządców majątkiem [ISKCON-u- tłum], dając do zrozumienia, że osobistości Gaudija Math nie mają prawa ubiegać się o te kierownicze pozycje. W praktycznym geście współpracy, Prabhupad założył Bhaktivedanta Charity Trust, charytatywny fundusz powierniczy, którego zadaniem jest odnowa miejsc pielgrzymek w Mayapur, który współdziała ze świątyniami Gaudija Math. Zwolennicy Gaudija math rozumieją to tak, że Prabhupad chciał, aby ISKCON współpracował z Gaudija Math do takiego stopnia, aby stać się częścią „rodziny” Gaudija Math i przyjąć przewodnictwo starszych osobistości z Gaudija Math. Jednak stwierdzenia Prabhupada o współpracy z Gaudija Math odnosiły się jedynie do poziomu praktycznych kwestii nauczania. Prabhupad nie wspomniał nigdy, aby jego uczniowie zwracali się guru Gaudija Math z prośbą o nauki duchowe, na wyższych poziomach Świadomości Kryszny. Nawet polecenia dotyczące praktycznej współpracy były bardzo konkretne. 

Jakiekolwiek łączenie się instytucji miało odbywać się ściśle na warunkach ISKCON-u. Śrila Prabhupad wyraził swoją opinię na temat propozycji stworzenia miejsca narodzin Bhaktivinoda Thakura wspólnie z Lalit Prasalem, bratem Bhaktisiddhanty Sarasvatiego: „Odnośnie propozycji Lalita Prasada, połączenie jest możliwe na dwa sposoby: oni przyłączają się do naszej instytucji, stając się jedną z naszych filii. W tym przypadku, tak jak zaopatrujemy nasze file w niezbędne rzeczy, tak także ta filia będzie utrzymywana. Kiedy zabraknie pieniędzy, wszystko dostanie dostarczone przez nas. Więc w tym przypadku, zarządzanie odbywać się będzie pod naszym kierunkiem. W innym przypadku, jeśli oni chcą zachować swoją własną tożsamość, jedyną alternatywą jest wzięcie ziemi w dzierżawę. Oni mogą niezależnie zatrzymać swoją część, a ziemia dana nam w dzierżawę byłaby niezależnie zarządzana przez nas. Jeśli chodzi o nasze relacje, to mimo iż jesteśmy niezależni od siebie, nie będzie nieporozumień, ponieważ centralnym punktem jest Bhaktivinod Thakur. Naszą jedyną ambicją jest to, aby miejsce narodzin Bhaktivinoda Thakura było piękne i atrakcyjne, aby z całego świata ludzie przyjeżdżali je zobaczyć. Bhaktivinod Thakur nie znajduje się już w jakimś jednym miejscu. Jego święte imię rozszerza się wraz z imieniem Pana Ćąjtanji. Niech oni to zrozumieją. Zajmują to miejsce od ponad 50 lat i żaden z ich ludzi nie potrafił spełnić pragnienia Bhaktivinoda Thakura, aby wajsznawizm głoszony był poza Indiami. Powinniśmy się łączyć w tym duchu. Następnym razem może więc porozmawiać z nimi o tym zrozumieniu. Rozumiem też, że Lalit Prasad Thakur bardzo przychylnie patrzy na udzielenie nam koncesji, ale jego asystenci mogą się niepotrzebnie wahać.” (List, 17 maja 1972)

Jasno tu widać, że jakiekolwiek połączenie oznacza, że to oni przyłączają się do ISKCON-u, pod kontrolą i przywództwem ISKCON-u (ponieważ ISKCON pokazał swoją wyższość w kwestii praktycznych działań misjonarskich). To nie jest łączenie się dla samego łączenia się. Śrila Prabhupad miał w głowie bardzo konkretny cel. Nie uważał, aby ISKCON-owi czegoś brakowało, lub że połączenie zapewni ISKCON-owi lepsze przewodnictwo duchowe. On po prostu chciał, aby gloryfikowane było miejsce narodzin Bhaktivinoda Thakura. Dlatego rozważał różne propozycje współpracy. Współpraca była niezbędna, ponieważ to miejsce kontrolowane było przez grupę Lalita Prasada. Więc nie była to kooperacja dla połączenia organizacji, lecz dla wykonania bardzo konkretnego programu religijnego, który nie mógł zostać wykonany przez drugą grupę. Nie ma też wzmianki, że wtedy Lalita Prasad stanie się sziksza guru oraz przewodnikiem rasa dla społeczności ISKCON-u (a wręcz przeciwnie). To była współpraca na poziomie praktycznych działań misjonarskich.. Niczym to jej jednak nie umniejsza, ponieważ duchowym celem praktycznej współpracy będzie gloryfikowanie Bhaktivinoda Thakura.Jeśli zaś chodzi o Bhaktivedanta Charity Trust, założony podczas ostatnich dni Śrila Prabhupada, to nie wydaje się, aby Prabhupad widział go jako jakiś wielki plan połączenia ISKCON-u i Gaudija Math. Ta idea została jednakowoż wprowadzona przez jego uczniów. 

Widać to w poniższej rozmowie, która miała miejsce 29 października 1977r, we Wrindawan, w pokoju Prabhupada, na krótko przed jego odejściem: 

Tamal Kryszna: … aby uczynić cele Bhaktivedanta Swami Charity Trust [dalej BCT-tłum] odrobinę jaśniejszymi, tworzymy Gauda-mandala-bhumi. Czy chciałbyś usłyszeć, co napisaliśmy? 

Prabhupad: Hm.Svarupa Damodara: 

„Punkt pierwszy: Aby w usystematyzowany sposób propagować wiedzę duchową wśród mieszkańców i gości Gauda-mandala-bhumi.

Punkt drugi: Aby propagować Świadomość Kryszny, tak jak jest ona objawiona w Bhagavad Gicie i Śrimad Bhagavatam, oraz aby głosić, iż Ćajtanja Mahaprabhu jest Samym Panem Kryszną, jak to jest objawione w Śri Ćąjtanja Ćaritamricie oraz z Ćajtanja Bhagavata. 

3) Aby skupić wszystkich członków Gaudija-Madhwa Sampradaja bliżej Pana Ćajtanji i przez to przybliżyć ludzkości naukę, że każda dusza jest cząstką Boga, cząstką Kryszny. 

4) Aby uczyć i rozwijać ruch sankirtanu – zbiorowego śpiewania i intonowania świętych imion Boga, zawartych w naukach Pana Ćajtanji Mahaprabhu. 

5) Aby wznosić świątynie, szkoły, szpitale i inne budynki służące wypełnianiu celów BCT oraz aby utrzymywać, zmieniać i ulepszać je, włącznie z istniejącymi budynkami, oraz aby je wyposażać. 

6) Aby, w zgodzie z wizją Gaudija-Madhwa Sampradaji, jaką mieli wcześniejsi aczarjowie, cementować relacje ze wszystkimi siostrzanymi świątyniami Gaudija-Madhwa Sampradaji pod jednym sztandarem, aby umacniać głoszenie nauk Ćajtanji Mahaprabhu, jak pragnęli tego Jego świątobliwość Śrila Bhaktisiddhanta Sarasvati Prabhupad i Śrila Thakura Bhaktivinod, oraz wszyscy poprzedni aczarjowie w tej linii. 

7) Aby, dla osiągnięcia wyżej wymienionych celów, wydawać i rozprowadzać czasopisma i książki, oraz inne produkty. 

8) Aby wykonywać wszystkie takie inne rzeczy dla spełnienia celów BCT. 

9) Członkowie zarządu powierniczego są wyznaczani dożywotnio. Ich ilość powinna zawsze wynosić siedem. 

10) Spotkanie raz w roku w Śridhara Mayapur podczas Gaura Purnimy. 

11) Co roku powinien być wybierany przewodniczący, skarbnik oraz sekretarz. 

12) Kworum stanowi pięciu członków”. Koniec. 

Tamal Kryszna: Więc to są punkty, Śrila Prabhupad, które my… Rozszerzyliśmy to. Twoim oryginalnym prostym pomysłem było stworzenie Bhaktivedanta Swami Charity dla rozwoju Gauda-mandala-bhumi. Więc my rozszerzyliśmy to w tych punktach, wasza świątobliwość. W większości wzięliśmy pomysły z twoich oryginalnych punktów w… kiedy rejestrowałeś ISKCON w Nowym Jorku, Śrila Prabhupad. Użyliśmy te punkty i po prostu je troszkę pozmienialiśmy.” 

Najważniejsze słowa w powyższym fragmencie to: „Twoim oryginalnym prostym pomysłem było stworzenie Bhaktivedanta Swami Charity dla rozwoju Gauda-mandala-bhumi. Więc my rozszerzyliśmy to w tych punktach…” Jasnym jest, że Prabhupad chciał tylko instytucji charytatywnej, która zajmowałaby się naprawą i rozwojem różnych miejsc pielgrzymek, a ponieważ miejsca te w większości znajdowały się pod kontrolą różnych organizacji Gaudija Math, współpraca byłaby oczywiście wymagana. Jednak cały ten kwiecisty język o zjednoczeniu wszystkich instytucji Gaudija pod jednym sztandarem był tworem uczniów Śrila Prabhupada, a nie jego samego. Jak mówi Tamal Kryszna: „Twoim oryginalnym prostym pomysłem było stworzenie Bhaktivedanta Swami Charity dla rozwoju Gauda-mandala-bhumi. Więc my rozszerzyliśmy to w tych punktach…” Myślę, że w naszej obecnej dyskusji o BCT (jako że ma to związek ze „współpracą”) najlepiej byłoby trzymać się „oryginalnego prostego pomysłu.” Jeśli jednak naprawdę chcemy omawiać jednoczenie instytucji, to może się ono odbyć według zasad, jakie podawał sam Prabhupad, kiedykolwiek poruszany był temat współpracy z Gaudija Math – wcielenia Gaudija Math do ISKCON-u. W ciągu dni po powyższej rozmowie, kiedykolwiek Prabhupad wspominał BCT, mówił tylko o używaniu go do wprowadzania ulepszeń w różnych miejscach Mayapur, ulepszeń, których jego bracia duchowi nie byli w stanie dokonać przez 40 lat. Więc oczywiście chciał ich współpracy, ale głównie chciał po prostu, aby w jakiś sposób te święte tirtha były właściwie utrzymywane. 

Jako przykład, niech służy poniższy fragment z rozmowy w pokoju Prabhupada we Wrindawan, jaka miała miejsce 30 października 1977r: 

Prabhupad: Więc zbudujemy Yoga-pith Bhaktivedanta Hall.

Tamal Kryszna: Hm. Yoga-pith Bhaktivedanta Hall.

Bhavananda: O!

Prabupad: I będą tam stoiska z książkami. Tak to zróbcie.

Bhavananda: O tak.

Prabhupad: Przez ostatnie 50 lat nie potrafili…

Bhavananda: Zrobić.

Prabhupad: Tak.

Bhavananda: Bardzo fajne.

Tamal Kryszna: Jak jest idea tego?

Prabhupad: Oni nie mają cienia. Jak to się nazywa? Darśana-mandapa.

Tamal Kryszna: Nie rozumiem.Bhavananda: W tym yoga-pith…

Prabhupad: W yoga-pith.

Bhavananda: …kiedy ludzie przybywają na darśan, nie ma dla nich zacienionego miejsca. Próbowali to zbudować od wielu, wielu lat. Nigdy im się to nie udało. Więc musisz stać pod gołym niebem. A co, jeśli pada? Nie ma schronienia. 

Tamal Kryszna: Tak, to prawda, nic tam nie ma.

Prabhupad: I Śridhar Maharaj nie mógł dokończyć. Wydał 5 czy 10 tysięcy, jak sądzę. I nic. W ten sposób będziemy służyć Gauda-mandala-bhumi. 

Więc Prabhupad właśnie to miał na myśli, kiedy mówił o współpracy pod banerem Bhaktivedanta Charity Trust. Interesowało go po prostu właściwe honorowanie świętych tirth. Ponieważ zaś znajdowały się one pod jurysdykcją różnych instytucji Gaudija Math, potrzebna był współpraca. Jednak troską Prabhupada, tak jak to wyraził, było po prostu to, aby mógł służyć temu dham w sposób, w jaki inni wcześniej nie potrafili służyć właściwie. Więc to wszystko było bardzo praktyczne, a w przedsięwzięciach tych ISKCON miał przewodzić i pokazywać kierunek. Obecna idea „współpracy”, która wydaje się zawierać filozoficzne i instytucjonalne zlanie się ISKCON-u i Gaudija Math, służące wprowadzeniu wyższego, duchowego przewodnictwa osobistości Gaudija Math, nie wydaje się być tym, o co chodziło Prabhupadowi, kiedy mówił o „współpracy.”Dla spełniania celów Bhaktivedanta Charity Trust, ISKCON zorganizował stowarzyszenie liderów Gaudija Math i ISKCON-u, którego zadaniem jest tworzenie dalszych planów współpracy, takich jak oddawanie właściwego szacunku i pomaganie wszystkim żyjącym uczniom Bhaktisiddhanty Sarasvatiego. Organizacja ta próbuje też stworzyć zasady wspólnych oraz odrębnych działań misjonarskich. Nie więc prawdą, że (jak twierdzą niektórzy zwolennicy Gaudija Math) ISKCON ignoruje Gaudija Math. Jest raczej tak, że ISKCON wciela zasady współpracy z Gaudija Math w zgodzie z tym, jak widział ją Śrila Prabhupad, a nie taką, jakiej chcieliby pewni zniechęceni członkowie ISKCON-u, czyli włączenia ISKCON-u do Gaudija Math za pomocą ustanowienia jednego lub więcej Gaudija Math guru jako sziksza i diksza guru ISKCON-u.

Przed odejściem z tego świata, Prabhupad powiedział swoim uczniom, że gdyby mieli pytania dotyczące praktyki waisznawizmu, mogą skonsultować się z Narajana Maharajem lub Śridhar Maharajem. Niektórzy próbowali i próbują tworzyć mit, że Prabhupad chciał, aby kiedy go zabraknie, byli oni ogólnymi przewodnikami dla ISKCON-u. Jednak Prabhupad dał wiele wskazówek co do sposobu, w jaki chciał, aby jego społeczność dalej działała. Podczas swoich ostatnich dni powiedział na przykład: „Trzymajcie się naszej zasady, a GBC niech będzie bardzo czujne. Wtedy wszystko będzie dalej trwać, nawet beze mnie. Róbcie to. Taka jest moja prośba. Czegokolwiek was nauczyłem, przestrzegajcie tego, a nikt nie będzie niezadowolony/poszkodowany. Nie dotknie was żadna maja. Teraz Kryszna nas obdarzył, i nie będzie brakować pieniędzy. Drukujcie i sprzedawajcie książki. Trzymajcie się zasad, przestrzegajcie…. Nawet jeśli nagle umrę, będziecie w stanie zarządzać. To wszystko. Tego chcę. Zarządzajcie dobrze i pozwólcie ruchowi się rozwijać. Planujcie. Nie cofajcie się. Bądźcie ostrożni.” (Rozmowa, Bombaj, 22 kwietnia 1977). 

Prabhupad mówi tutaj, że jego nauki są wystarczające. Trzeba tylko, aby GBC zarządzało starannie zgodnie z zasadami, które dał Prabhupad.

C.D.N.