Kiedy mówimy o smakach, najczęściej mamy na myśli potrawy lub produkty, które kojarzą nam się z nimi. "Słodkie jak miód"," kwaśne jak ocet"," gorzkie jak piołun" to porównania, które na stałe weszły do potocznego języka. Tymczasem tradycyjne pojęcie smaku różni się od aurvedyjskiego spojrzenia na smaki. Rzeczywisty smak niewiele ma wspólnego z jego źródłem - powstaje w ustach podczas kontaktu pożywienia z kubkami smakowymi.

Dowodem na relatywność odczuwania smaku jest na przykład eksperyment z pomarańczą. Weźmy dojrzałą pomarańczę i przkrójmy ją na pół. Po zjedzeniu jednej połówki zjedzmy  łyżeczkę lub dwie miodu, a następnie pozostałą część pomarańczy. Druga połówka wyda nam sie o wiele kwaśniejsza od pierwszej. Pomarańcza nie zmieniła się, zmieniła się natomiast nasza percepcja. Miód tymczasowo przytępił  zdolność odczuwania słodkiego smaku, ponieważ zmysł smaku został nim przesycony. Kiedy więc spożywaliśmy drugą część pomarańczy, język zignorował jej słodycz, selektywnie doświadczając głównie jej kwaśnego smaku. Innym przykładem jest pewna roślina rosnąca w Indiach, której liście po ich spożyciu na jakiś czas całkowicie uniemożliwiają odczuwanie słodkiego smaku. Cukier traci swą słodycz, a jedząc go, czujemy tylko jego krystaliczną strukturę w naszych ustach.

Według Ayurvedy pożywienie nie traci smaku, nawet kiedy ulegnie strawieniu. Każda komórka w organizmie posiada swój własny "zmysł smaku", czyli sposób reagowania na smak substancji, która ją odżywia. Ponieważ wszystkie te komórki wpływają na siebie wzajemnie, wpływają również na zmysły i umysł. Stąd wniosek, iż smaki mają potężne oddziaływanie na nasze zdrowie i stan świadomości.

Wszystko, co spożywamy, wpływa na nasze ciało na trzy różne sposoby :

Pierwszym efektem kontaktu pożywienia z naszym ciałem jest jego smak, którego doświadcza język, zanim zostanie ono strawione. Drugie oddziaływanie ma miejsce podczas trawienia i ma związek z energią. Smaki „ciepłe”, czyli kwaśny, słony i ostry zwiększają zdolność organizmu do trawienia, zaś "zimne" jak słodki, gorzki i cierpki wymagają dodatkowej porcji energii z organizmu do ich strawienia. Kiedy trawienie jest zakończone, składniki odżywcze są wchłaniane do wewnątrz komórek. Efekt, jaki wywierają, jest odczuwany  zarówno przez ciało jak i przez umysł. Końcowym efektem zjedzenia pokarmu słodkiego lub słonego jest smak słodki - odżywczy i sycący, dający satysfakcję ciału i umysłowi. Kwaśne potrawy wytwarzają ostatecznie smak  kwaśny, który każe ciału doświadczać i próbować nowych rzeczy, samemu jednak nie dając nic od siebie. Zauważmy, iż większość potraw zwiększających apetyt, to potrawy kwaśne. Gorzki, ostry i cierpki zazwyczaj tworzą stany fizyczne lub mentalne, kiedy czujemy, iż coś tracimy. Są jednak bardzo istotne, gdyż poprawiają oraz przyspieszają trawienie i wydalanie. 

Ayurvedyjscy eksperci zauważyli, że pokarmy, które najkorzystniej wpływają na organizm i pomagają utrzymać go w rownowadze to zazwyczaj te, które mają bardzo wyjątkowe zestawienie cech. Weźmy dla przykładu cytrynę  -  jest kwaśna i gorzka w smaku, zimna - biorąc pod uwagę energię, a jej efektem końcowym jest smak słodki.

Małgorzata Śreniawska