Aby zrozumieć, czym jest prakriti, musimy bliżej przyjrzeć się doszom. Oto ich główne cechy charakterystyczne:

Vata – sucha, zimna, lekka, nieregularna, ruchliwa, rozrzedzona, szorstka

Pitta – gorąca, oleista, lekka, intensywna, płynna, ciekła, cuchnąca

Kapha – ciężka, oleista, zimna, stabilna, gładka, skondensowana, lepka

Wszystkie trzy dosze ulokowane są w każdej komórce  ciała, a oprócz tego mają swoje główne siedziby w organizmie. Jeśli dosza zatraca równowagę, pierwsze objawy pojawiają się właśnie w tych miejscach.

 Vata- mózg, serce, jelito grube, kości, płuca, pęcherz moczowy, szpik kostny, system nerwowy

Pitta- skóra, oczy, wątroba, mózg, krew, gruczoły wydzielania wewnętrznego, jelito cienkie, śledziona

Kapha- mózg, stawy, usta, język,  limfa, żołądek, klatka piersiowa 

Dosze są ze sobą ściśle powiązane, dlatego zawsze działają razem. Gdy próbujemy przywrócić równowagę jednej, nie jest to obojętne dla innej. Dla przykładu: gdy wypijemy szklankę zimnej wody, obniży się Pitta, zaś Vata i Kapha podniosą się. Dosze nigdy nie są statyczne. Są zrównoważone, gdy pozostają w dynamicznej równowadze. Równoważenie dosz przypomina trochę ustawianie fal w radioodbiorniku w poszukiwaniu swej ulubionej rozgłośni.

Przewaga którejś doszy w organizmie determinuje naszą przynależność do określonego typu ciała, czyli tworzy naszą prakriti. Wyróżniamy osiem głównych prakriti:   V, P, K, VP, PK, VK, VPK, i zrównoważona. Bardzo niewiele osób ma wszystkie trzy dosze rozregulowane (VPK). Te osoby rzadko cieszą się dobrym zdrowiem i muszą być bardzo zdyscyplinowane, by udało im się uniknąć chorób.  Podobnie, niewielu jest takich, których dosze znajdują się w ciele w takich samych proporcjach i do tego w równowadze. Ich ciało jest jak powóz ciągnięty przez trzy posłuszne konie. Ci szczęściarze są bardzo odporni na większość chorób. Nie oznacza to jednak, że mogą sobie folgować przez całe życie. Jeśli nie będą prowadzić zdrowego trybu życia, po jakimś czasie może okazać się, iż któraś z doszy uległa zachwianiu i czeka ich ta sama praca nad powrotem do zdrowia, co typy z podwójną doszą lub VPK. Większość ludzi na pewno jednak będzie w stanie zakwalifikować się do jednej z pozostałych sześciu kategorii.

Często mamy do czynienia z doszą podwójną , np. VP. Jest to zrozumiałe, gdyż otrzymujemy nasze ciało od naszych rodziców i jest ono wypadkową obydwu prakriti- matki i ojca, a ich prakriti jest również połączeniem prakriti ich rodziców. W sanskrycie prakriti oznacza „pierwsze stworzenie”, coś co zostało stworzone w momencie poczęcia i towarzyszy nam do konca życia. Pamiętajmy, iż nasza prakriti jest jedyna i niepowtarzalna- jak nasz genotyp. Niemniej jednak powinniśmy starać się ją poznać i na bazie tej wiedzy wybrać taki sposób życia, przy którym nasze ciało będzie sprawiało nam najmniej problemów.     

Małgorzata Śreniawska